سئو تکنیکال: فونداسیون دیده شدن وب‌سایت شما در گوگل
سئو تکنیکال (Technical Seo) چیست؟ نکاتی مهمی که باید بخوانید
سئو تکنیکال به زبان ساده
در ادامه آموزش های بازایابی به زبان ساده و صحبت در مورد دیجیتال مارکتینگ و تعریف اصول مقدماتی سئو اینبار به سراغ سئو تکنیکال میرویم پس با ما در دوره ساز همراه باشید. تصور کنید یک ساختمان می‌سازید. چقدر برای شما مهم است که فونداسیون آن محکم و بی‌نقص باشد؟ اگر فونداسیون مشکل داشته باشد، هر چقدر هم که دکوراسیون داخلی زیبایی داشته باشید یا نمای بیرونی آن چشم‌نواز باشد، بالاخره ساختمان ترک برمی‌دارد و فرو می‌ریزد. سئو تکنیکال (Technical SEO) دقیقاً همان فونداسیون محکم برای وب‌سایت شماست.
این بخش از سئو به کارهایی می‌پردازد که در پشت صحنه وب‌سایت شما انجام می‌شود تا مطمئن شویم موتورهای جستجو (مثل گوگل) می‌توانند به راحتی سایت شما را پیدا کنند، بخوانند و درک کنند. اگر سئو تکنیکال سایت شما مشکل داشته باشد، حتی بهترین محتوا یا قوی‌ترین بک‌لینک‌ها هم نمی‌توانند معجزه کنند. بیایید با جزئیات وارد این دنیای فنی اما حیاتی شویم.
۱. ساختار وب‌سایت و کراول‌پذیری (Crawlability)
اولین و مهم‌ترین بخش سئو تکنیکال، اطمینان از این است که گوگل و سایر موتورهای جستجو می‌توانند به راحتی در سایت شما بخزند (crawl) و صفحات آن را پیدا کنند. به این قابلیت، کراول‌پذیری (Crawlability) می‌گویند. اگر گوگل نتواند صفحات شما را پیدا کند، هرگز نمی‌تواند آن‌ها را ایندکس (index) کرده و در نتایج جستجو نمایش دهد.
الف. فایل robots.txt: دروازه‌بان وب‌سایت شما
فایل robots.txt یک فایل متنی کوچک است که در ریشه دامنه شما قرار می‌گیرد (مثلاً yourwebsite.com/robots.txt). این فایل به خزنده‌های موتور جستجو می‌گوید که کدام بخش‌های سایت شما را می‌توانند بررسی کنند و کدام بخش‌ها را نه.
- چرا مهم است؟ شما نمی‌خواهید گوگل صفحات خصوصی، تکراری یا بخش‌های بی‌اهمیت سایت شما را کراول و ایندکس کند. این کار باعث هدر رفتن "بودجه خزش" (Crawl Budget) شما می‌شود (تعداد صفحاتی که گوگل در یک بازه زمانی مشخص در سایت شما می‌خزد).
- کاربردها: می‌توانید به گوگل بگویید که وارد بخش مدیریت سایت، صفحات لاگین، یا فایل‌های خاصی نشود.
- نکته مهم: robots.txt یک درخواست است، نه یک دستور قاطع. صفحات Disallow شده ممکن است همچنان ایندکس شوند اگر از طریق لینک‌های دیگر به آن‌ها اشاره شده باشد. برای جلوگیری کامل از ایندکس، از تگ noindex استفاده کنید.
ب. نقشه سایت (Sitemap.xml): راهنمای سفر برای خزنده‌ها
نقشه سایت XML یک فایل است که لیستی از تمام URLهای مهم وب‌سایت شما را به موتورهای جستجو ارائه می‌دهد. این نقشه به خزنده‌ها کمک می‌کند تا تمام صفحات مهم شما را کشف کنند، حتی اگر از طریق لینک‌سازی داخلی به راحتی قابل دسترسی نباشند.
- چرا مهم است؟ به‌ویژه برای وب‌سایت‌های بزرگ با صفحات زیاد، یا وب‌سایت‌های جدیدی که هنوز بک‌لینک‌های زیادی ندارند، نقشه سایت اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند. این یک راه مستقیم برای گفتن "این‌ها صفحات مهم من هستند!" به گوگل است.
- محتوا: نقشه سایت معمولاً شامل URLها، تاریخ آخرین به‌روزرسانی، فرکانس تغییرات و اهمیت نسبی هر صفحه است.
- ثبت در Search Console: پس از ایجاد نقشه سایت، حتماً آن را در Google Search Console ثبت کنید تا گوگل از وجود آن باخبر شود.
ج. ساختار URL (آدرس‌های سئو-دوست)
URLهای وب‌سایت شما (مثلاً yourwebsite.com/category/product-name) باید خوانا، منطقی و سئو-دوست باشند.
- ویژگی‌ها:
- کوتاه و توصیفی: URLهای کوتاه و در عین حال توصیفی، هم برای کاربران و هم برای موتورهای جستجو بهترند.
- شامل کلمه کلیدی: اگر منطقی است، کلمه کلیدی اصلی صفحه را در URL قرار دهید.
- خوانایی بالا: به جای رشته‌ای از اعداد و حروف نامفهوم، از کلمات قابل فهم استفاده کنید.
- استفاده از خط تیره (-): برای جدا کردن کلمات در URL از خط تیره استفاده کنید (مثلاً iran-tourism به جای iran_tourism).
- تأثیر: URLهای خوب نه تنها به کاربران کمک می‌کنند تا بفهمند محتوای صفحه چیست، بلکه برای موتورهای جستجو نیز سیگنال‌های مثبت ارسال می‌کنند.
د. تگ‌های noindex و nofollow: کنترل بیشتر بر ایندکس‌گذاری و خزش
این تگ‌ها متاتگ‌هایی هستند که در بخش <head> یک صفحه HTML قرار می‌گیرند و به موتورهای جستجو دستور می‌دهند که با آن صفحه یا لینک‌های موجود در آن چه رفتاری داشته باشند.
- noindex: به موتور جستجو می‌گوید که این صفحه را در نتایج جستجو نمایش ندهد، حتی اگر آن را کراول کرده باشد. کاربرد: صفحات تشکر پس از خرید، صفحات لاگین، نتایج جستجوی داخلی سایت، یا هر صفحه‌ای که نمی‌خواهید در گوگل دیده شود.
- nofollow: این ویژگی را به یک لینک خاص اضافه می‌کنید (مثلاً <a href="example.com" rel="nofollow">). به موتور جستجو می‌گوید که "اعتبار لینک" (Link Juice) را از این لینک عبور ندهد و آن را برای رتبه‌بندی استفاده نکند. کاربرد: لینک به وب‌سایت‌های خارجی که به آن‌ها اطمینان کامل ندارید، لینک‌های تبلیغاتی، نظرات کاربران.
- ugc (User-Generated Content): برای لینک‌های ایجاد شده توسط کاربران (مثلاً در کامنت‌ها).
- sponsored: برای لینک‌های پولی یا تبلیغاتی.
۲. سرعت وب‌سایت (Page Speed): تجربه کاربری و رتبه‌بندی
یکی از مهم‌ترین فاکتورهای سئو تکنیکال و تجربه کاربری، سرعت بارگذاری وب‌سایت شماست. گوگل بارها اعلام کرده که سرعت سایت یک فاکتور رتبه‌بندی است، زیرا کاربران از وب‌سایت‌های کند متنفرند.
- چرا مهم است؟
- تجربه کاربری: کاربران انتظار دارند صفحات در کمتر از ۲-۳ ثانیه بارگذاری شوند. تأخیر بیشتر می‌تواند باعث ترک سایت (Bounce Rate) و از دست دادن بازدیدکننده شود.
- نرخ تبدیل: یک سایت سریع، نرخ تبدیل بالاتری دارد.
- رتبه‌بندی سئو: گوگل به وب‌سایت‌های سریع‌تر پاداش می‌دهد.
ابزارهای تست سرعت:
- Google PageSpeed Insights: ابزار رسمی گوگل که امتیاز سرعت موبایل و دسکتاپ را می‌دهد و پیشنهاداتی برای بهبود ارائه می‌کند.
- GTmetrix: جزئیات کاملی از عملکرد سایت شما و پیشنهاداتی برای بهینه‌سازی.
- Lighthouse: ابزاری داخلی در مرورگر کروم که گزارش‌های جامعی از عملکرد، دسترسی‌پذیری و سئو ارائه می‌دهد.
روش‌های بهبود سرعت:
- بهینه‌سازی تصاویر: تصاویر بزرگ و بهینه نشده، اصلی‌ترین دلیل کندی سایت هستند. از فرمت‌های مدرن (WebP)، فشرده‌سازی و تغییر اندازه مناسب استفاده کنید.
- کشینگ (Caching): فایل‌های ثابت سایت را در مرورگر کاربران ذخیره می‌کند تا در بازدیدهای بعدی سریع‌تر بارگذاری شوند.
- فشرده‌سازی کدها (Minification): حذف فضای سفید، کامنت‌ها و کاراکترهای غیرضروری از فایل‌های CSS، JavaScript و HTML.
- استفاده از CDN (Content Delivery Network): محتوای سایت شما را روی سرورهای نزدیک‌تر به کاربران ذخیره می‌کند و سرعت بارگذاری را افزایش می‌دهد.
- هاستینگ قوی: استفاده از یک سرویس‌دهنده هاست مطمئن و پرسرعت.
۳. موبایل فرندلی (Mobile-Friendliness): عصر موبایل!
امروزه، بخش عمده‌ای از جستجوها از طریق دستگاه‌های موبایل انجام می‌شود. گوگل این موضوع را به خوبی می‌داند و به همین دلیل، Mobile-First Indexing را معرفی کرده است. یعنی گوگل ابتدا نسخه موبایل وب‌سایت شما را برای ایندکس و رتبه‌بندی بررسی می‌کند، نه نسخه دسکتاپ.
- اهمیت: اگر وب‌سایت شما در موبایل به درستی نمایش داده نشود و تجربه کاربری خوبی نداشته باشد، رتبه سئوی شما آسیب جدی می‌بیند.
- طراحی ریسپانسیو (Responsive Design): بهترین راه حل است. در این نوع طراحی، وب‌سایت شما به صورت خودکار اندازه و چیدمان خود را با اندازه صفحه نمایش دستگاه کاربر (موبایل، تبلت، دسکتاپ) تطبیق می‌دهد.
- تست موبایل فرندلی: از ابزار Mobile-Friendly Test گوگل برای بررسی وب‌سایت خود استفاده کنید.
عوامل کلیدی: فونت‌های خوانا، دکمه‌های قابل کلیک، عدم وجود اسکرول افقی، و سرعت بارگذاری خوب در موبایل.
۴. گواهینامه SSL/HTTPS: امنیت و اعتماد
HTTPS (Hypertext Transfer Protocol Secure) نسخه امن پروتکل HTTP است. وب‌سایت‌هایی که از HTTPS استفاده می‌کنند، داده‌های بین مرورگر کاربر و سرور وب‌سایت را رمزگذاری می‌کنند و از امنیت اطلاعات محافظت می‌کنند.
- چرا مهم است؟
- فاکتور رتبه‌بندی: گوگل سال‌هاست که HTTPS را به عنوان یک فاکتور کوچک رتبه‌بندی در نظر می‌گیرد.
- اعتماد کاربر: کاربران به وب‌سایت‌هایی که دارای قفل سبز HTTPS در نوار آدرس هستند، اعتماد بیشتری می‌کنند، به خصوص در وب‌سایت‌های فروشگاهی یا هرجایی که اطلاعات شخصی وارد می‌شود.
- امنیت داده‌ها: از داده‌های حساس کاربران (مثل اطلاعات کارت اعتباری) در برابر حملات محافظت می‌کند.
- نحوه فعال‌سازی: برای فعال‌سازی HTTPS نیاز به نصب یک گواهینامه SSL (Secure Sockets Layer) روی سرور خود دارید. بسیاری از هاستینگ‌ها این گواهینامه را به صورت رایگان (Let's Encrypt) ارائه می‌دهند.
۵. ساختار داده‌های سازمان‌یافته (Schema Markup/Structured Data): زبان موتورهای جستجو
Schema Markup یا Structured Data کدهایی هستند که به وب‌سایت شما اضافه می‌شوند و به موتورهای جستجو کمک می‌کنند تا محتوای شما را بهتر درک کنند. این کدها اطلاعات خاصی درباره محتوای صفحه (مثلاً یک دستور پخت، یک محصول، یک رویداد) را در یک قالب استاندارد ارائه می‌دهند.
- چرا مهم است؟
- Rich Snippets (نتایج غنی): استفاده از اسکیما می‌تواند منجر به نمایش Rich Snippets در نتایج جستجو شود. مثلاً اگر یک دستور پخت غذا را در گوگل جستجو کنید، ممکن است عکس غذا، امتیاز کاربران و زمان پخت آن مستقیماً در نتایج گوگل نمایش داده شود. این نتایج غنی، توجه بیشتری را به خود جلب کرده و نرخ کلیک (CTR) را به شدت افزایش می‌دهند.
- فهم عمیق‌تر محتوا: به گوگل کمک می‌کند تا "هدف" (intent) محتوای شما را بهتر متوجه شود.
- انواع رایج اسکیما:
- Article (مقاله): برای مقالات وبلاگ و اخبار.
- Product (محصول): برای صفحات محصول در فروشگاه‌های آنلاین (قیمت، موجودی، امتیاز).
- Review (نظرات): برای نمایش امتیاز ستاره‌ای نظرات.
- LocalBusiness (کسب‌وکار محلی): برای اطلاعات تماس، آدرس و ساعات کاری کسب‌وکارها.
- FAQPage (سوالات متداول): برای نمایش سوالات و پاسخ‌ها مستقیماً در نتایج جستجو.
- نحوه پیاده‌سازی و تست:
- می‌توانید کدهای اسکیما را به صورت دستی یا از طریق پلاگین‌ها (مثلاً Rank Math یا Yoast SEO برای وردپرس) به سایت اضافه کنید.
- از ابزار Schema Markup Validator (Schema.org) یا Rich Results Test گوگل برای بررسی صحت پیاده‌سازی اسکیمای خود استفاده کنید.
۶. کنونیکالیزیشن (Canonicalization): مدیریت محتوای تکراری
مبحث بعدی در سئو تکنیکال محتوای تکراری (Duplicate Content) است که می‌تواند برای سئو مشکل‌ساز باشد. موتورهای جستجو دوست ندارند محتوای یکسان را در چندین URL مختلف ببینند، زیرا نمی‌دانند کدام یک نسخه "اصلی" است و کدام را باید رتبه‌بندی کنند. این موضوع می‌تواند به تقسیم اعتبار لینک و کاهش رتبه منجر شود.
- rel="canonical": برای حل این مشکل، از تگ rel="canonical" استفاده می‌شود. این تگ در بخش <head> یک صفحه قرار می‌گیرد و به موتور جستجو می‌گوید که "نسخه اصلی" این محتوا در کدام URL قرار دارد.
- مثال: اگر صفحه‌ای هم با yourwebsite.com/product و هم با yourwebsite.com/product?color=blue در دسترس باشد (که محتوای اصلی آن‌ها یکسان است)، می‌توانید تگ کنونیکال را در صفحه دوم به سمت URL اصلی قرار دهید: <link rel="canonical" href="https://yourwebsite.com/product" />.
- کاربردها:
- صفحات با پارامترهای URL (مثل فیلترها و مرتب‌سازی).
- صفحات www و non-www (وب‌سایت شما باید یکی را به عنوان اصلی انتخاب کند و دیگری را به آن ریدایرکت کند).
- صفحات http و https (پس از مهاجرت به HTTPS، باید http به https ریدایرکت ۳۰۱ شود).
- نسخه‌های مختلف یک صفحه (مثلاً نسخه چاپی).
۷. خطاهای رایج سئو تکنیکال و ریدایرکت‌ها
مدیریت صحیح خطاهای HTTP و استفاده درست از ریدایرکت‌ها برای حفظ سلامت سئو بسیار مهم است.
الف. خطاهای 404 (Not Found)
خطای 404 به این معنی است که صفحه درخواستی توسط کاربر یا خزنده موتور جستجو، در وب‌سایت شما پیدا نشده است.
- چرا مشکل‌ساز است؟
- تجربه کاربری بد: کاربران را ناامید می‌کند.
- هدر رفتن بودجه خزش: موتورهای جستجو برای یافتن صفحاتی که وجود ندارند، زمان و منابع خود را هدر می‌دهند.
- از دست دادن اعتبار لینک: اگر بک‌لینک‌های خارجی به صفحه‌ای 404 اشاره کنند، اعتبار آن‌ها از دست می‌رود.
- راه حل:
- یافتن و رفع: با استفاده از Google Search Console (بخش Crawl Errors) یا ابزارهایی مانند Screaming Frog، خطاهای 404 را پیدا کنید.
- ریدایرکت 301: اگر صفحه قبلاً وجود داشته و اکنون حذف شده یا URL آن تغییر کرده است، آن را به مرتبط‌ترین صفحه جدید با ریدایرکت 301 (انتقال دائم) منتقل کنید.
- طراحی صفحه 404 مناسب: یک صفحه 404 کاربرپسند که راهنمایی‌هایی برای یافتن محتوا یا بازگشت به صفحه اصلی ارائه می‌دهد.
ب. ریدایرکت‌ها (301 و 302)
ریدایرکت‌ها به موتورهای جستجو و کاربران می‌گویند که یک صفحه از آدرس قدیمی به یک آدرس جدید منتقل شده است.
- ریدایرکت 301 (Moved Permanently - انتقال دائم):
- اهمیت: بیشترین اهمیت را در سئو دارد. ۹۰-۹۹% اعتبار سئوی صفحه قدیمی را به صفحه جدید منتقل می‌کند.
- کاربرد: برای تغییر دائمی URL یک صفحه، انتقال دامنه، یا رفع محتوای تکراری (مثل http به https یا www به non-www).
- ریدایرکت 302 (Found / Moved Temporarily - انتقال موقت):
- اهمیت: هیچ اعتبار سئویی را منتقل نمی‌کند.
- کاربرد: فقط برای انتقال‌های موقت استفاده می‌شود، مثلاً برای یک کمپین فروش که صفحه خاصی به صورت موقت تغییر آدرس می‌دهد. اگر به اشتباه از 302 برای انتقال دائمی استفاده کنید، به سئوی شما آسیب می‌رسد.
۸. نظارت بر سلامت سئو با Google Search Console
Google Search Console (GSC) یک ابزار رایگان و بی‌نهایت ارزشمند از گوگل است که به شما امکان می‌دهد عملکرد سئوی فنی وب‌سایت خود را نظارت و مشکلات آن را شناسایی کنید.
- گزارش کراول (Crawl Stats): نشان می‌دهد که گوگل چقدر در سایت شما می‌خزد و چه صفحاتی را کراول می‌کند.
- گزارش ایندکس (Indexing): نشان می‌دهد کدام صفحات شما ایندکس شده‌اند و کدام با مشکل مواجه هستند (Noindex by 'noindex' tag, Blocked by robots.txt و...).
- گزارش Core Web Vitals: معیارهای تجربه صفحه را نشان می‌دهد (در ادامه توضیح داده می‌شود).
- گزارش موبایل فرندلی (Mobile Usability): مشکلات نمایش در موبایل را اطلاع می‌دهد.
- گزارش Schema (Enhancements): خطاهای مربوط به Structured Data را نشان می‌دهد.
- گزارش Sitemap: وضعیت نقشه‌های سایت شما را نشان می‌دهد.
استفاده منظم از GSC برای شناسایی و رفع زودهنگام مشکلات فنی، حیاتی است.
۹. Core Web Vitals: معیارهای تجربه کاربری گوگل
Core Web Vitals مجموعه‌ای از معیارهای واقعی هستند که گوگل برای ارزیابی تجربه کاربری صفحات وب‌سایت شما در نظر می‌گیرد. این معیارها از ژوئن ۲۰۲۱ به یک فاکتور رتبه‌بندی مهم تبدیل شده‌اند و جزء اصلی "Page Experience" (تجربه صفحه) گوگل هستند.
این معیارها عبارتند از:
- LCP (Largest Contentful Paint): زمان بارگذاری بزرگترین عنصر محتوایی در صفحه (مثلاً یک تصویر بزرگ یا بلوک متن اصلی).
- هدف: کمتر از ۲.۵ ثانیه.
- FID (First Input Delay): زمان از اولین تعامل کاربر (مثلاً کلیک روی یک دکمه) تا زمانی که مرورگر می‌تواند به آن تعامل پاسخ دهد.
- هدف: کمتر از ۱۰۰ میلی‌ثانیه.
- CLS (Cumulative Layout Shift): پایداری بصری صفحه. اندازه‌گیری می‌کند که چقدر عناصر صفحه در طول بارگذاری جابجا می‌شوند.
- هدف: کمتر از ۰.۱.
- اهمیت: بهبود Core Web Vitals نه تنها برای سئو حیاتی است، بلکه تجربه کاربری بهتری را برای بازدیدکنندگان شما فراهم می‌کند.
- نحوه بررسی: از گزارش Core Web Vitals در Google Search Console و ابزارهایی مانند PageSpeed Insights برای بررسی و بهبود این معیارها استفاده کنید.
۱۰. مسائل امنیتی و رفع هک شدن سایت
در نهایت، اما نه کم‌اهمیت، امنیت وب‌سایت شماست. یک سایت هک شده نه تنها برای کسب‌وکار شما فاجعه‌بار است، بلکه به سئوی شما نیز ضربه مهلکی می‌زند. گوگل وب‌سایت‌های آلوده را از نتایج جستجو حذف می‌کند یا هشدار "This site may be hacked" را نشان می‌دهد.
- چرا مهم است؟
- جریمه گوگل: حذف شدن از نتایج جستجو یا رتبه بسیار پایین.
- اعتماد از دست رفته: کاربران از سایت شما فرار می‌کنند.
- تخریب برند: آسیب جدی به اعتبار شما.
- راه حل:
- امنیت وردپرس (یا CMS دیگر): به‌روزرسانی منظم هسته، قالب و افزونه‌ها.
- استفاده از رمز عبورهای قوی.
- پشتیبان‌گیری منظم (Backup).
- نصب فایروال (WAF) و افزونه‌های امنیتی.
- مانیتورینگ امنیتی: استفاده از ابزارهایی که فعالیت‌های مشکوک را شناسایی می‌کنند.
- اگر هک شدید: فوراً سایت را پاک‌سازی کنید، مشکل را برطرف نمایید، و از طریق Google Search Console درخواست بررسی مجدد (Reconsideration Request) دهید.
کلام پایانی: سئو تکنیکال دوست یا دشمن؟
سئو تکنیکال شاید به اندازه تولید محتوای جذاب یا لینک‌سازی هیجان‌انگیز نباشد، اما بدون آن، تلاش‌های شما در سایر بخش‌های سئو به ثمر نمی‌رسند. این بخش، فونداسیون دیده شدن شما در دنیای آنلاین است. با اطمینان از سلامت فنی وب‌سایت خود، راه را برای جذب ترافیک ارگانیک و موفقیت بلندمدت هموار می‌کنید. به یاد داشته باشید، این یک فرآیند مداوم است و نیاز به نظارت و به‌روزرسانی منظم دارد تا همیشه در بهترین حالت خود باشید.
نقشه راه آموزش بازاریابی به پیشنهاد دوره ساز:
سئو تکنیکال: فونداسیون دیده شدن وب‌سایت شما در گوگل
مقاله قبلی :
وکالت حرفه ای با هوش مصنوعی مولد
: مقاله بعدی
تحقیق کلمات کلیدی: قلب تپنده سئو و راز دیده شدن در گوگل